10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı 88. 89. Sayfa Cevapları
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Düşler Yayıncılık 88. 89. Sayfa Cevapları için tıklayınız. 3. ÜNİTE 12. METİN: GAZEL
10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı 88. 89. Sayfa Cevapları
Metne Hazırlık
1. Bir edebî geleneğin yüzyıllarca devam edebilmesi için hangi özelliklere sahip olması gerekir? Açıklayınız.
Cevap: Uzun süre devam etmeli, aynı türden eserler bu gelenekle verilmelidir. Bir toplumda kuşaktan kuşağa iletilen kültürel değerlere, alışkanlıklara bilgi, töre ve davranışlara gelenek denir. Geçmişle bağı bulunan ve ortak kabule dayalı bilginin, sembollerin, imajların, zevk unsurlarının edebi eserlerde yer almasını ifade eder. Geçmişten kalmış olması nedeniyle üstün tutulan ve saygı duyulan “gelenek” kavramı, kaynak itibarıyla metafiziğe bağlıdır.
2. Edebî eserlerde aşk temasının sıklıkla işlenmesinin sebepleri sizce nelerdir?
Cevap: Aşk şiirleri; sevginin, duygunun ve düşüncelerin yoğun şekilde aktarıldığı manzum yazılardır. En güzel aşk şiirleri ile siz de sevgilinizi, eşinizi mutlu edebilir, ona kalbinizi açabilirsiniz. Bu nedenle aşk teması en çok kullanılan temadır.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. a. Metnin kafiye ve rediflerini bularak kafiye düzenini aşağıdaki tabloda gösteriniz. Buna göre metnin niçin musammat gazel olduğunu söyleyiniz.
Cevap: Şu şekilde gösterebiliriz:
Uyak şeması: “aa / ba / ca / da / ea / fa /ga” biçimindedir.
Ahenk Unsurları (Uyak ve Redifler)
—usanmaz mı
—yanmaz mı
—sanmaz mı
—inanmaz mı
—uyanmaz mı
—bulanmaz mı
—utanmaz mı
—usanmaz mı
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Fuzuli’nin bu gazeli aynı zamanda “musammad gazel” özellikleri de göstermektedir. Bu da dize ortalarında bir iç uyak olduğunu gösterir. Buna göre gazel ahenk unsurları açısından şöyle de incelenebilir:
Beni candan usandırdı—a
cefâdan yâr usanmaz mı—b
Felekler yandı âhımdan—c
murâdım şem’i yanmaz mı—b
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Kamu bîmârına cânân—d
devâ-yı derd ider ihsân—d
Niçin kılmaz bana dermân—d
“-ân” zengin uyak
beni bîmâr sanmaz mı—b
Gamım pinhân tutardım ben—e
dediler yâre kıl rûşen—e
Desem ol bîvefâ bilmen—e
“-en” tam uyak
inanır mı inanmaz mı—b
Şeb-i hicrân yanar cânım—f
döker kan çeşm-i giryânım—f
Uyarır halkı efgânım —f
“-ım” redif; “-ân” zengin uyak
kara bahtım uyanmaz mı—b
Gül-i ruhsârına karşu—g
gözümden kanlı akar su—g
Habîbim fasl-ı güldür bu—g
“-u” yarım uyak
akar sular bulanmaz mı—b
Değildim ben sana mâil—h
sen etdin aklımı zâil—h
Ban ta’n eyleyen gâfil—h
“-il” tam uyak
seni görgeç utanmaz mı—b
Fuzûlî rind-i şeydâdır—ı
hemîşe halka rüsvâdır—ı
Sorun kim bu ne sevdâdır—ı
“-dır” redif; “-â” tam uyak
bu sevdâdan usanmaz mı—b
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
b. Metnin matla, makta, şah beyit ve mahlas beyitlerini tablodaki numaralanmış beyitler üzerinde gösteriniz.
1. matla beyti yani ilk beyit şudur:
Beni cândan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı
4. Şah beyit: En güzel beyittir.
Şeb-î hicran yanar cânım töker kan çeşm-i giryânım
Uyarır halkı efgaanım karâ bahtım uyanmaz mı
7. makta beyti ve mahlas beyit şudur: makta yani son beyit, mahlas yani şairin adının geçtiği beyittir.
Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bû ne gavgaadır bu gavgaadan usanmaz mı
2. Söyleyici, içinde bulunduğu durumdan niçin şikâyetçidir?
Cevap: Çünkü sevgilisi onun muhteşem hatta delicesine olan sevgisine karşılık vermemektedir. Şair de bu kayıtsızlık ve ilgisizlikten şikayetçidir.
3. Okuduğunuz metin şairin en çok bilinen gazellerinden biridir. Gazel lirik ve samimi anlatımıyla okuyanları etkisi altına almaktadır. Metni lirik yapan özellikler nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Okuduğumuz şiir XVI. yüzyıl önemli şairlerinden olan Fuzûlî’ye aittir. Âşıkane gazelleriyle ünlü sanatçı bu şiirinde sevgilinin vefasızlığından ve kendi çaresizliğinden söz etmiştir. Bu yoğun duygular şiirin lirik özelliklerini arttırmaktadır.
4. Metnin hangi beytinde hüsnütalil sanatı yapılmıştır?
Cevap:
Gül yanağına karşı gözümden kanlı yaşlar dökülür.
Sevgilim, gül mevsimidir (ilkbahar) bu, akarsular bulanmaz mı?
Kışın dağların tepesinde biriken kar, ilkbahar gelince eriyerek bulanık bir şekilde gül bahçelerine doğru akar. Şair, bu durumdan esinlenerek sevgili için döktüğü yaşlardan gözlerinin kıpkırmızı olmasını güzel bir sebebe bağlıyor. Bu beyitte şair gözünden kanlı yaşlar akmasını doğal bir olaya yani gül mevsiminde suların bulanık akmasına bağlıyor hüsn-i talil sanatı yapıyor.
10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı 88. 89. Sayfa Cevapları
Metne Hazırlık
1. Bir edebî geleneğin yüzyıllarca devam edebilmesi için hangi özelliklere sahip olması gerekir? Açıklayınız.
Cevap: Uzun süre devam etmeli, aynı türden eserler bu gelenekle verilmelidir. Bir toplumda kuşaktan kuşağa iletilen kültürel değerlere, alışkanlıklara bilgi, töre ve davranışlara gelenek denir. Geçmişle bağı bulunan ve ortak kabule dayalı bilginin, sembollerin, imajların, zevk unsurlarının edebi eserlerde yer almasını ifade eder. Geçmişten kalmış olması nedeniyle üstün tutulan ve saygı duyulan “gelenek” kavramı, kaynak itibarıyla metafiziğe bağlıdır.2. Edebî eserlerde aşk temasının sıklıkla işlenmesinin sebepleri sizce nelerdir?
Cevap: Aşk şiirleri; sevginin, duygunun ve düşüncelerin yoğun şekilde aktarıldığı manzum yazılardır. En güzel aşk şiirleri ile siz de sevgilinizi, eşinizi mutlu edebilir, ona kalbinizi açabilirsiniz. Bu nedenle aşk teması en çok kullanılan temadır.
Cevap: Aşk şiirleri; sevginin, duygunun ve düşüncelerin yoğun şekilde aktarıldığı manzum yazılardır. En güzel aşk şiirleri ile siz de sevgilinizi, eşinizi mutlu edebilir, ona kalbinizi açabilirsiniz. Bu nedenle aşk teması en çok kullanılan temadır.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. a. Metnin kafiye ve rediflerini bularak kafiye düzenini aşağıdaki tabloda gösteriniz. Buna göre metnin niçin musammat gazel olduğunu söyleyiniz.
Cevap: Şu şekilde gösterebiliriz:
Uyak şeması: “aa / ba / ca / da / ea / fa /ga” biçimindedir.
Ahenk Unsurları (Uyak ve Redifler)
—usanmaz mı
—yanmaz mı
—sanmaz mı
—inanmaz mı
—uyanmaz mı
—bulanmaz mı
—utanmaz mı
—usanmaz mı
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Fuzuli’nin bu gazeli aynı zamanda “musammad gazel” özellikleri de göstermektedir. Bu da dize ortalarında bir iç uyak olduğunu gösterir. Buna göre gazel ahenk unsurları açısından şöyle de incelenebilir:
Beni candan usandırdı—a
cefâdan yâr usanmaz mı—b
Felekler yandı âhımdan—c
murâdım şem’i yanmaz mı—b
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Kamu bîmârına cânân—d
devâ-yı derd ider ihsân—d
Niçin kılmaz bana dermân—d
“-ân” zengin uyak
beni bîmâr sanmaz mı—b
Gamım pinhân tutardım ben—e
dediler yâre kıl rûşen—e
Desem ol bîvefâ bilmen—e
“-en” tam uyak
inanır mı inanmaz mı—b
Şeb-i hicrân yanar cânım—f
döker kan çeşm-i giryânım—f
Uyarır halkı efgânım —f
“-ım” redif; “-ân” zengin uyak
kara bahtım uyanmaz mı—b
Gül-i ruhsârına karşu—g
gözümden kanlı akar su—g
Habîbim fasl-ı güldür bu—g
“-u” yarım uyak
akar sular bulanmaz mı—b
Değildim ben sana mâil—h
sen etdin aklımı zâil—h
Ban ta’n eyleyen gâfil—h
“-il” tam uyak
seni görgeç utanmaz mı—b
Fuzûlî rind-i şeydâdır—ı
hemîşe halka rüsvâdır—ı
Sorun kim bu ne sevdâdır—ı
“-dır” redif; “-â” tam uyak
bu sevdâdan usanmaz mı—b
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Uyak şeması: “aa / ba / ca / da / ea / fa /ga” biçimindedir.
Ahenk Unsurları (Uyak ve Redifler)
—usanmaz mı
—yanmaz mı
—sanmaz mı
—inanmaz mı
—uyanmaz mı
—bulanmaz mı
—utanmaz mı
—usanmaz mı
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Fuzuli’nin bu gazeli aynı zamanda “musammad gazel” özellikleri de göstermektedir. Bu da dize ortalarında bir iç uyak olduğunu gösterir. Buna göre gazel ahenk unsurları açısından şöyle de incelenebilir:
Beni candan usandırdı—a
cefâdan yâr usanmaz mı—b
Felekler yandı âhımdan—c
murâdım şem’i yanmaz mı—b
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
Kamu bîmârına cânân—d
devâ-yı derd ider ihsân—d
Niçin kılmaz bana dermân—d
“-ân” zengin uyak
beni bîmâr sanmaz mı—b
Gamım pinhân tutardım ben—e
dediler yâre kıl rûşen—e
Desem ol bîvefâ bilmen—e
“-en” tam uyak
inanır mı inanmaz mı—b
Şeb-i hicrân yanar cânım—f
döker kan çeşm-i giryânım—f
Uyarır halkı efgânım —f
“-ım” redif; “-ân” zengin uyak
kara bahtım uyanmaz mı—b
Gül-i ruhsârına karşu—g
gözümden kanlı akar su—g
Habîbim fasl-ı güldür bu—g
“-u” yarım uyak
akar sular bulanmaz mı—b
Değildim ben sana mâil—h
sen etdin aklımı zâil—h
Ban ta’n eyleyen gâfil—h
“-il” tam uyak
seni görgeç utanmaz mı—b
Fuzûlî rind-i şeydâdır—ı
hemîşe halka rüsvâdır—ı
Sorun kim bu ne sevdâdır—ı
“-dır” redif; “-â” tam uyak
bu sevdâdan usanmaz mı—b
“-maz mı” redif; “-an” tam uyak
b. Metnin matla, makta, şah beyit ve mahlas beyitlerini tablodaki numaralanmış beyitler üzerinde gösteriniz.
1. matla beyti yani ilk beyit şudur:
Beni cândan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı
1. matla beyti yani ilk beyit şudur:
Beni cândan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı
4. Şah beyit: En güzel beyittir.
Şeb-î hicran yanar cânım töker kan çeşm-i giryânım
Uyarır halkı efgaanım karâ bahtım uyanmaz mı
Şeb-î hicran yanar cânım töker kan çeşm-i giryânım
Uyarır halkı efgaanım karâ bahtım uyanmaz mı
7. makta beyti ve mahlas beyit şudur: makta yani son beyit, mahlas yani şairin adının geçtiği beyittir.
Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bû ne gavgaadır bu gavgaadan usanmaz mı
Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bû ne gavgaadır bu gavgaadan usanmaz mı
2. Söyleyici, içinde bulunduğu durumdan niçin şikâyetçidir?
Cevap: Çünkü sevgilisi onun muhteşem hatta delicesine olan sevgisine karşılık vermemektedir. Şair de bu kayıtsızlık ve ilgisizlikten şikayetçidir.
Cevap: Çünkü sevgilisi onun muhteşem hatta delicesine olan sevgisine karşılık vermemektedir. Şair de bu kayıtsızlık ve ilgisizlikten şikayetçidir.
3. Okuduğunuz metin şairin en çok bilinen gazellerinden biridir. Gazel lirik ve samimi anlatımıyla okuyanları etkisi altına almaktadır. Metni lirik yapan özellikler nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Okuduğumuz şiir XVI. yüzyıl önemli şairlerinden olan Fuzûlî’ye aittir. Âşıkane gazelleriyle ünlü sanatçı bu şiirinde sevgilinin vefasızlığından ve kendi çaresizliğinden söz etmiştir. Bu yoğun duygular şiirin lirik özelliklerini arttırmaktadır.
Cevap: Okuduğumuz şiir XVI. yüzyıl önemli şairlerinden olan Fuzûlî’ye aittir. Âşıkane gazelleriyle ünlü sanatçı bu şiirinde sevgilinin vefasızlığından ve kendi çaresizliğinden söz etmiştir. Bu yoğun duygular şiirin lirik özelliklerini arttırmaktadır.
4. Metnin hangi beytinde hüsnütalil sanatı yapılmıştır?
Cevap:
Gül yanağına karşı gözümden kanlı yaşlar dökülür.
Sevgilim, gül mevsimidir (ilkbahar) bu, akarsular bulanmaz mı?
Kışın dağların tepesinde biriken kar, ilkbahar gelince eriyerek bulanık bir şekilde gül bahçelerine doğru akar. Şair, bu durumdan esinlenerek sevgili için döktüğü yaşlardan gözlerinin kıpkırmızı olmasını güzel bir sebebe bağlıyor. Bu beyitte şair gözünden kanlı yaşlar akmasını doğal bir olaya yani gül mevsiminde suların bulanık akmasına bağlıyor hüsn-i talil sanatı yapıyor.
Cevap:
Gül yanağına karşı gözümden kanlı yaşlar dökülür.
Sevgilim, gül mevsimidir (ilkbahar) bu, akarsular bulanmaz mı?
Kışın dağların tepesinde biriken kar, ilkbahar gelince eriyerek bulanık bir şekilde gül bahçelerine doğru akar. Şair, bu durumdan esinlenerek sevgili için döktüğü yaşlardan gözlerinin kıpkırmızı olmasını güzel bir sebebe bağlıyor. Bu beyitte şair gözünden kanlı yaşlar akmasını doğal bir olaya yani gül mevsiminde suların bulanık akmasına bağlıyor hüsn-i talil sanatı yapıyor.
10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 88-89
10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 88-89
10.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DÜŞLER YAYINCILIK DERS KİTABI DİĞER SAYFALAR İÇİN TIKLAYINIZ
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110.111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142. 143. 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 158. 159. 160. 161. 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. 185. 186. 187. 188. 189. 190. 191. 192. 193. 194. 195. 196. 197. 198. 199. 200. 201. 202. 203. 204. 205. 206. 207. 208. 209. 210. 211. 212. 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219. 220. 221. 222. 223. 224. 225. 226. 227. 228. 229. 230. 231. 232. 233. 234. 235. 236. ve daha fazla Sayfa Cevapları
Ders ve çalışma kitaplarının cevaplarını sitemizde bulabileceksiniz. Bu yıl da ödevlerinizde size yardımcı olacağız. Sitemizde yayınlanan ders ve çalışma kitaplarının cevapları kesin doğruluk teşkil etmemektedir. Paylaşılan sayfalar, kendi cevaplarınız ile karşılaştırmanız için yayınlanmaktadır. Bu sebeple bu yayınlar ile ancak kendi cevaplarınızın doğruluğunu kontrol edebilirsiniz
Yorum Gönder
1.YORUMLARA ADINIZI VE ŞEHRİNİZİ YAZINIZ. BU BİLGİLER YAZILMAZSA CEVAP VERİLMEYECEKTİR
2.SORULAR ONAYLANDIKTAN SONRA YAYINLANACAKTIR.
3.GMAİL HESABI OLANLAR YORUMU YAZDIKTAN SONRA ALTTAKİ BENİ BİLGİLENDİRİ TIKLARSANIZ SORULARA VERDİĞİMİZ CEVAPLAR MAİL ADRESİNİZE GELECEKTİR
4.KÜFÜR VE ŞİDDET İÇEREN YORUMLAR YAYINLANMAYACAKTIR