MÜDÜR YARDIMCILIĞI SINAVI İNKILAP TARİHİ NOTLARI 2

okulsoru Ağustos 21, 2011 0

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASINDAN SONRA KURULAN CEMİYETLER

A ) ZARARLI CEMİYETLER

a) Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler 

1-Mavri Mira 

2-Yunan Komitesi-Trakya Komitesi 

3-Etnik-i Eterya 

4-Pontus Rum Cemiyeti 

5-Kardos(Rum Göçmenler Derneği) 

6-Rum Ermeni Birliği Komitesi 

7-Ermeni Taşnak – Hınçak Cemiyeti 

8-Alyans İsrailit – Macabi Cemiyeti 

b) Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

(Türklerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler )

1-Kürt Teali Cemiyeti

2-İngiliz Muhipler Cemiyeti

3-Wilson Prensipleri Cemiyeti

4-İslam Teali Cemiyeti

5-Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası

6-Hilafet-i İslamiye Cemiyeti

7-Hürriyet ve İtilaf Fırkası

B ) YARARLI CEMİYETLER
1-Doğu Anadolu(Şark Vilayetleri)Müdafa-i Hukuk Cemiyeti 
2-Trakya – Paşaeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti
3-Trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti
4-İzmir Müdafa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti
5-Reddi İlhak Cemiyeti
 6-Kilikyalılar Cemiyeti
7-Gizli Karakol Derneği
 8-Milli Müdafaa Grubu
9-Milli Kongre Cemiyeti

AZINLIKLARIN KURDUĞU ZARARLI CEMİYETLERİN ÖZELLİKLERİ VE AMAÇLARI :

• Bulundukları yerde düzeni bozmak , ayaklanma çıkarmak
• Anadolu’da bağımsız devletler kurmak
• İtilaf Devletlerinin işgal alanlarını genişletmesine yardımcı olmak
• Bulundukları bölgelerde devlet kurma haklılığını kazanmak , çoğunluk sağlamak için soykırım gerçekleştirmek.
• İtilaf Devletlerinin ileri karakolu gibi hareket edip Dünya Kamuoyunu Türklerin aleyhine kışkırtmak
• Bu cemiyetler İtilaf Devletleri tarafından desteklenmiştir
• Kuruluş amaçları genel olarak Anadolu’nun işgalini kolaylaştırmaktır

Mavri Mira :

• İstanbul’da Rum Patrikhanesinde kurulmuştur.
• Doğrudan doğruya Yunanistan dan emir alan bir örgüttür.
• Bizans İmparatorluğunu yeniden canlandırmayı ve Batı Anadolu topraklarının Yunanistan’a bağlanmasına uğraşmış ve Megola İdea’ yı hedeflemiştir.
• Yunan Kızılhaçı , Rum İzcilik Okulları ,Rum Göçmenler Komisyonu ve Küçük Asya Cemiyetleri bu kuruluşun buyruğu altındaydı.

Yunan Komitesi – Trakya Komitesi :

• Doğu Trakya’yı yunan egemenliği altına koymayı amaçlamıştır.

Etnik-i Eterya :

• Yunanlıların ulusal ve tarihsel örgütüdür.
• 1814 yılında Yunanistan’a bağımsızlığını kazandırmak amacıyla kurulan bu dernek I. Dünya Savaşı sonrası Yunanistan’ı genişletmek amacıyla faaliyetini sürdürmüştür.
• Bir yandan Mavri Mira ile işbirliği yapıyor diğer yandan ise Trabzon ve çevresindeki Rumları örgütlüyor ve Anadolu’daki tüm Rum derneklerini yönlendiriyor.

Pontus Rum Cemiyeti :

• 4. Haçlı Seferlerinde Trabzon ve çevresinde kurulmuş olan Pontus Rum İmparatorluğunu yeniden kurmayı hedeflemiştir.
• Artvin – Samsun arasında yeni bir Rum devletinin kurulmasını hedeflemiştir.

Kordos ( Rum Göçmenleri Derneği ) :

• Gizli çalışmalar yapan bir dernektir.
• Rum göçmenleri derneği adının arkasına sığınmıştır.
• İstanbul , Trabzon , Marmara kıyıları ve İzmir gibi yerlerde düzeni bozma ve ayaklanma çıkarma amacı ile kurulmuştur.

Rum Ermeni Birliği Komitası :

• Ermeni Patriği Zaven Efendi’nin çabalarıyla kurulmuştur.
• Mavri Mira’nın hizmetinde görev yapmaktaydı.

Ermeni Taşnak – Hınçak Cemiyeti :

• Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurmak için çalışmışlardır.

Alyans İsrailit – Macabi Cemiyeti :

• Osmanlı Devletindeki Yahudiler tarafından kurulmuştur.
• Ermeni ve Rum faaliyetlerini desteklemişlerdir.

MİLLİ VARLIĞA DÜŞMAN CEMİYETLER ( Türklerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler )

ÖZELLİKLERİ VE AMAÇLARI :

• Bu Cemiyetler Anadolu’daki Milli Mücadele hareketine karşı olup Manda ve Himaye fikrini desteklemiştir.
• Ulusal birliği bozup kavram kargaşası yaratmak.
• Saltanat ve hilafet makamlarının haklarını korumak, Osmanlı Hanedanını devam ettirip yaşatmak.
• Sömürgeci işgal devletlerinden yardım alıp onlara destek vermek.
• Ulusal egemenliğe karşı , kişi egemenliğini(saltanatı-padişahlığı) savunmak.

Kürt Teali Cemiyeti :

• İngilizlerin yardımıyla Seyit Abdülkadir tarafından İstanbul’da kurulmuştur.
• Wilson İlkelerinden yararlanarak doğuda bir Kürt Devleti kurmayı amaçlamıştır.

İngiliz Muhipleri (İngiliz Sevenleri ) Cemiyeti :

• Osmanlı Devletine İngiliz hakimiyetini kabul ettirmek amacıyla çalışmıştır.
• Anadolu’daki milli direnişe engel olmaya çalışmıştır.
• İngiliz manda ve himaye fikrini yaymaya çalışmıştır.
• Gizli amacı ise,stratejik bölgelerle petrol bölgelerini denetim altına almaktır.
• Padişah Vahdettin ve Sadrazam Damat Ferit bu cemiyete üyedir.

Wilson Prensipleri Cemiyeti :

• Ülkenin kurtuluşunu Amerikan manda ve himayesinde gören cemiyettir.
• Sivas Kongresine bir heyet göndermişler bunu resmen teklif ettilerse de reddedilmişlerdir.

İslam Teali Cemiyeti :

• Dönemin medrese hocaları ( Müderrisler ) tarafından kurulmuştur.
• Kurtuluşu kuvvet yerine İslam’ın uygulanmasında ve padişah ile Halifenin otoritesinin güçlenmesinde görmektedir.

Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası :

• Vatanın kurtuluşunu Padişah ve Halifenin emirlerine sıkı sıkıya uymakta görüyordu.
• Kurtuluş savaşını macera olarak görüyordu.

Hilafet-i İslam iye Cemiyeti :

• Kurtuluşu İslam da ve Halifelikte aramaktaydı.
• Hilafet makamını güçlendirmeyi amaçlamıştır.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası :

• İkinci Meşrutiyet yıllarında İttihat ve Terakkiye tepki olarak ortaya çıkmıştır.
• Mondros’tan sonra İttihat ve Terakki etkinliğini yitirince rakipsiz kaldı.
• Ulusal kurtuluş mücadelesine cephe almıştır yani karşı çıkmıştır.
• İngilizlerle işbirliği içine girerek kurtuluş mücadelesini birkaç tane asi subayın hareketi gibi göstermeye çalışmıştır.

YARARLI CEMİYETLER (MİLLİ CEMİYETLER)

ÖZELLİKLERİ VE AMAÇLARI :

• Mondros’tan sonraki işgallere Osmanlı yönetiminin aciz kalması üzerine halkın oluşturduğu bölgesel cemiyetlerdir.
• Kuruluşlarında Türklük duygusu hakimdir.
• Başlangıçta hukuk-i ve barışçı yollarla propaganda ve yayım yoluyla bölgeyi korumayı amaçlamışlardır.
• İşgallerin başlaması ile, haklarını korumanın kuvvetle olacağını anlamışlar ve silahlı direnişe başlamışlardır.
• Kuruldukları yerin Türk olduğunu ispat için çalışmışlardır.
• Bu dernekler birbirlerinden kopuk ve bağımsız hareket ediyor ve sadece bölgesel kurtuluşu amaçlıyorlardı.
• Buna rağmen bu derneklerin kurulması Ulusal Bilincin gelişip yayılmasını ve canlı kalmasını sağlamıştır.
• Sivas Kongresinde bu dernekler Tek Çatı altında Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmişlerdir.

NOT :Bölgesel kurtuluş yolunun , yurdun tümünü kurtarmaya yetmeyeceğini gören Mustafa Kemal ulusal örgütleri birleştirme düşüncesiyle Anadolu’ya gitmiştir.

Doğu Anadolu (Şark Vilayetleri) Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti :

• Genel Merkezi İstanbul olup Erzurum ve Elazığ’da şube açmıştır.
• Amacı doğuda Ermenistan ve Kürdistan devletinin kurulmasını engellemektir.
• Ermenilerin başlattıkları soykırım sonucu şu kararları almışlardır.

-Kesinlikle göç etmemek

-Bölge halkını örgütlemek

-Saldırılara karşı silahla direnmek

-Le Pays(Ülke-yurt) adında Fransızca dergi çıkararak Doğu Anadolu Türkünün haklı davasını dünya kamuoyuna duyurmayı amaçlamıştır.

• Erzurum Kongresini toplamıştır ve Sivas Kongresinin ulusallaştırdığı kararların alınmasını sağlamıştır.
• Mustafa Kemal tüm faydalı cemiyetleri bu cemiyetin çatısı altında toplamıştır.

Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti :

• İşgallere karşı kurulan ilk cemiyettir.
• Trakya’nın Yunanistan tarafından işgalini önlemek amacıyla Edirne’de kurulmuştur.
• Yunanlıların bölgedeki katliamlarını önlemiştir.
• Yeni Edirne ve Ahali adında iki gazete çıkarmıştır.

Trabzon Muhafaza-i hukuk-i Milliye Cemiyeti :

• Trabzon ve çevresinde Pontus Rum Devletinin kurulmasını önlemek amacıyla kurulmuştur.
• Doğu illerini savunmak için Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyetiyle işbirliği yapmıştır.

İzmir Müdafaa-i Hukuk Osmaniye Cemiyeti :

• I. Dünya Savaşı sırasında İzmir’in Yunanlılara verileceği haberleri üzerine kuruldu.
• İzmir’in işgal edileceği haberi üzerine 14 Mayıs 1919’da Redd-i İlhak (İzmir’in Yunanistan’a katılmasına karşı koyma) kurulu oluşturuldu.
• Kurul bir bildiriyle halkı işgale karşı direnmeye çağırdı.
• Yunan askerler İzmir2e çıkarken ilk protestoyu bu cemiyet gerçekleştirdi.
• Bu cemiyetin yaptığı faaliyetler;

-Görkemli bir protesto mitingi düzenlendi

-Yunan zulmünün iç bölgelere yayılmasını engellemede yararı oldu

-Batı cephesinin oluşmasında büyük etkisi oldu.

-Ege Bölgesinde kongreler toplanmasında(Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerinin toplanmasında)

-Batı Anadolu Halkının Kuvayi Milliye ruhu içinde örgütlenmesinde etkili olmuştur.

Kilikyalılar Cemiyeti :

• Merkezi İstanbul’da kurulmuştur
• Adana ve çevresini (Antakya-Çukurova) Fransız işgalinden korumak ve bölgenin Ermenilere verilmesini önlemek amacıyla mücadele etmiştir.

Gizli Karakol Derneği :

• İstanbul’un işgaline karşı alınacak önlemleri ve yapılacak işler gerçekleştirmeyi amaçlamıştır.

Milli Müdafaa Grubu :

• İstanbul’da Mondros gereği toplanan silahları gizli yollarla Anadolu’ya kaçırmak amacıyla kurulmuş bir dernektir.
• Bu silahlar takalarla İnebolu’ya oradan daha sonra Kastamonu üzerinden Ankara’ya ulaştırtmıştır.

Milli Kongre Cemiyeti :

• İstanbul Üniversitesindeki (Darülfünun) profesörlerce kurulmuştur.
• Belli bir yeri savunma amacı yoktur.
• Dünya kamuoyunda Türklere karşı yapılan olumsuz propagandalara basın yayım yoluyla karşı koymaya çalışmış ve Türk Milletinin haklı davasını tüm dünyaya duyurmaya çalışmıştır.

MONDROS SONRASI GENEL DURUM :

• Mondros sonrası başlayan işgallere karşı ulusta bazı , kıpırtıların , direnişlerin ve örgütlenmeler oluşmaya başlamıştır.
• Ancak belirli bir merkeze bağlı olmayan , belirli bir plana göre yönetilmeyen , asıl halk yığınlarının tam desteğini şimdilik alamayan bu tür yerel örgütlerin ve küçük cephelerin düzenli , disiplinli , iyi donatılmış ordular karşısında başarı sağlanamazdı.
• Bu durumda inandırıcı bir güce , bir öndere yani MUSTAFA KEMAL’e ihtiyaç vardı.

İŞGALLER KARŞISINDA OSMANLI YÖNETİMİNİN TUTUMU :

Mondros imzalandığında : Padişah ® Vahdettin

Hükümet ® Ahmet İzzet Paşa’ dır.

Ahmet İzzet Paşa Hükümeti :

• 1918 Ekiminde iktidara geldi.
• Mondros’tan sonra hızla yıprandı.
• Padişaha ve Antlaşma devletlerine fazla direnemedi.
• 1 ay içinde görevden ayrıldı.

Tevfik Paşa Hükümeti :

• 11 Kasım 1918’de Ahmet İzzet Paşanın yarine hükümet kurmakla görevlendirilir.
• İngilizlerle dostluğu canlandırmayı istemiştir.
• İngilizlerin istekleri dışına çıkamadı
• Savaş suçlusu sayılan vatanseverleri yargılamak için özel mahkemeler kurdurdu.
• 1919 Mart ayının başında görevine son verildi.

Damat Ferit Paşa Hükümeti :

• 1919 Mart ayı başında Tevfik Paşadan sonra göreve geldi.
• Damat Ferit;

-Tam bir İngiliz hayranıdır.

-İttihat ve Terakkinin en büyük düşmanıdır.

-Padişah Vahdettin’in eniştesidir.

-İngiliz koruyuculuğuna girmeyi amaçlamıştır.

BU DÖNEMDE PADİŞAH VAHDETTİN VE SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA :

Padişah Vahdettin’in Sözleri Hatırlatılır,

“En fazla İngiliz Milleti hoşuma gidiyor , ona hayranım......İngilizler yönetimi hızla eline almalıdır”

İzmir’in Yunanlılarca işgal edileceği haberleri üzerine kendisini ziyarete gelen İzmirlilere Padişah Vahdettin şunları söyler;

“İzmir’in Osmanlı vatanından ayrılması kesinlikle hatır ve hayale gelmez.İl fırsatta İzmir’e gelip milletle temas edeceğim”

Damat Ferit ise,Her yerde İngiliz hayranlığını dile getiriyor ve İngiliz koruyuculuğuna girme tasarıları planlıyordu.

Doğu Trakya ve Anadolu’da çıkan huzursuzlukları yatıştırmak için “öğütçüler” nasihat heyetleri gönderiyor.

İzmir’in işgaline bir kaç gün kala yurtsever yayınlar yapan İzmir Gazeteleri hükümetçe kapatılıyordu.

Yani,İstanbul Hükümeti Ulusal Direnişi benimsemedi , engelledi.

İstanbul’daki yöneticiler her şeyi ve ülkenin kaderini İngilizlere teslim etmişlerdi.

İŞGALLERE KARŞI MUSTAFA KEMAL’İN TUTUMU :

• Mondros İmzalandığında Mustafa Kemal, Suriye cephesinde Yıldırım Orduları Grup Komutanlığına bağlı 7. Ordu Komutanıdır.
• Mondros imzalandıktan 1 gün sonra Alman Liman Von Sanders Paşanın yerine Yıldırım Orduları Grup Komutanı oldu.
• 7 Kasım 1918’de Yıldırım Orduları sona erdirildi.Mustafa Kemal İstanbul’a çağrıldı.
• 13 Kasımda Anlaşma Devletti donanmalarının İstanbul’a geldiği gün, Suriye’den İstanbul’a gelir ve yaverine donanmaları göstererek “Geldikleri gibi giderler” der.
• Mustafa Kemal , ülkenin içinde bulunduğu durumdan kurtulmanın yollarını aramıştır.

Bu Dönemde Var Olan Kurtuluş Çareleri Şunlardı :

1-İngiltere’nin himayesine girmek

2-Amerikan mandasına girmek

3-Bölgesel kurtuluş yolları aramak

Mustafa Kemal’in Kurtuluş İçin Fikri İse,

Kurtuluşun , yalnızca milletin toptan gayreti ile olacağına , kayıtsız şartsız tam bağımsızlık elde edilmedikçe kurtuluşun gerçekleşemeyeceğine inanıyordu.

Bu amaçla yakın arkadaşlarıyla(Kazım Karabekir,Ali Fuat) görüşüyor onlara Mondros hükümlerine uymamalarını tavsiye ediyordu.

Soru :Kuva-i Milliye nedir ? Tanımlayınız.

Kuva-i Milliye, Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra yurdumuzun işgal tehlikesine karşı Türk Halkının direniş hareketlerinde bulunmasına ve bu amaçla cemiyetler kurmasına kuva-i milliye denir.

Soru: Kuva-i Milliye ilk olarak nerede kurulmuştur?

İlk olarak Batı Anadolu’da Yunanlılara karşı (Yunan ordusunun 15 mayıs 1919’ da İzmir’i işgaline tepki olarak) kurulmuştur

Soru:Yunanlıların İzmir’i işgal etme gerekçeleri nelerdir?

• Batı Anadolu’da Rum nüfusunun Türk nüfusundan fazla olduğunu ileri sürmüşler
• Türklerin Rumları katlettiğini ileri sürmüşlerdir
• Paris Barış Konferansında Batı Anadolu’nun Yunanistan’a verilmesi karalaştırılmıştır.

Soru:Kuva-i Milliye’nin oluşma nedenleri nelerdir?

• İtilaf Devletlerinin Anadolu’yu işgal etmesi
• Osmanlı ordusunun dağıtılmış olması, silahlarının itilaf devletlerine bırakılması
• İşgaller karşısında İstanbul Hükümetinin yetersiz kalması

Soru:Kuva-i Milliye birliklerinin özellikleri nelerdir?

• İlk olarak Yunan İşgaline karşı Batı Anadolu’ da kuruldu.
• Türkçülük duygusu ile kurulan, halkın katılımı ile oluşan silahlı birliklerdir.
• Vatansever halk, dağıtılan ordudaki askerler ve kanun kaçaklarından oluşan çete birlikleridir
• İşgallere karşı tepki olarak başlayan bölgesel hareketlerdir
• Merkezi olmayan, birbirinden bağımsız birliklerdir
• İhtiyaçları halk tarafından karşılanmıştır.
• Önceleri Bölgesel olarak kurulan bu birlikler Sivas Kongresinden sonra bütün vatanı savunmak amacıyla mücadele ettiler.

U y a r ı :Kuva-i Milliye birlikleri 8 Ekim 1920’ de kaldırılarak yerlerine düzenli ordu kurulmuştur.

U y a r ı:Düzenli ordunun kurulmasından sonra Kuka-i Milliye güçlerinin orduya katılmaları istendi.1. İnönü Savaşında orduya tam olarak katılmaları sağlandı ve Kuka-i Milli yenin çalışmalarına son verildi.

Soru:Kuka-i Milliye’nin önemi ve yararlı yanları nelerdir?

• Düzenli ordunun kurulmasına zaman kazandırmıştır.
• Düşman Kuvvetlerine zarar verdi,ilerleyişini yavaşlattı.
• Ulusal bilincin oluşumunu hızlandırdı.
• Ayaklanmaların bastırılmasını sağladı.

Soru:Kuva-yi Milliye’ nin olumsuz yönleri nelerdir?

• Merkezden gelen emirleri dinlememeleri
• Düzenli ve disiplinli birlik olmamaları
• Askerlik tekniğini yeteri kadar bilmemeleri.
• Düzenli düşman ordularını durduracak güçten yoksun olmaları.
• Halktan zorla para ve malzeme toplamaları.
• Suçlu gördükleri kişileri kendilerine göre yargılayarak cezalandırmaları.
• Düzenli Ordu çatısı altına girmek istememeleri.

Soru:M. Kemal’ in Samsun’a gönderilmesindeki resmi görevi nedir, açıklayınız?

• 9. Ordu (daha sonra 3. orduya dönüştürülmüştür ) Müfettişidir.
• Doğu Karadeniz’ deki Pontusçu Rumlarla Türkler arasındaki çatışmaların nedenini araştırmak ve olayları bastırmak.
• Doğu Karadeniz’in ve Doğu Anadolu’ nun güvenliğinin sağlanması.
• Doğu Anadolu’daki ordunun terhis edilmesi ve silahların toplanması.

Soru:Doğu Karadeniz’deki karışıklığın nedeni nedir?

• Bu bölgede Pontus Rumlarının Wilson Prensipleri gereği çoğunluk sağlayıp , devlet kurma haklılığı kazanmak için soykırıma başlaması üzerine Türk Halkının kendini savunması ve İngilizlerin bundan rahatsızlık duyması ve Osmanlı Hükümetinden önlem almalarını istemesi ve aksi halde Mondros’un 7. maddesi gereğince bölgeyi işgal edebileceğini belirtmesidir.

U Y A R I :İstanbul Hükümeti Mustafa Kemal’ i Samsun’a göndermekle hem İngiliz baskısından hem de Mustafa Kemal’in baskısından kurtulmuştur.

U Y A R I :19 Mayıs 1919 (Samsun’a varış ) Türk Kurtuluş Savaşının başlangıcı olarak kabul edilir.

Soru:Mustafa Kemal’ in Samsun’ a çıktığı sıralarda ülkenin kurtuluşu için ortaya atılan fikirler nelerdi?

• İngiliz mandasına (himayesi ) girilmesi.
• Amerikan mandasına girilmesi.
• Bölgesel kurtuluş yollarının araştırılması.

Soru: Mustafa Kemal sizce kurtuluş için neyi uygun görmüştür?

• M.Kemal yukarıdaki görüşlerin hiçbirine katılmıyordu.Ona göre, gerçek kurtuluş, millet egemenliğini esas alan ,kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk devleti kurmakla mümkündür.

Soru:Mustafa Kemal’ in Samsun’ da yayınladığı raporun içeriği ve önemi nedir ? Açıklayınız.

SAMSUN RAPORU (22 MAYIS 1919 )

• Doğu Karadeniz’de sorun çıkaran Rumlardır.Rumlar siyasi emellerinden vazgeçerlerse bölgedeki karışıklık kendiliğinden sona erer.
• Yunanlıların İzmir’ de hakları yoktur, işgal geçicidir.
• Türklüğün yabancı manda, yönetim ve denetime tahammülü yoktur.

• Ulus, mili egemenliği ve Türk Milliyetçiliğini kabul etmiş ve bunu gerçekleştirmeye çalışacaktır.

Ö N E M İ :

• M.Kemal ilk kez görev yetki ve sınırlarını aşmıştır.
• İzmir ve Samsun civarındaki Türk Halkının tepkileri haklı gösterilmiştir.
• İşgal ve sömürgeciliğe karşı çıkılmıştır.

İŞGALLERE KARŞI İLK DİRENİŞ :

• İLK DİRENİŞ :19 Aralık 1918’ de Hatay-Dörtyol ilçesinin Karakese köyünde Fransız ve Ermenilere karşı yapılmıştır.
• İKİNCİ DİRENİŞ :Yunanlıların İzmir’ i işgalinden sonra görüldü.

Ayvalık’a asker çıkaran Yunanlar Yarbay Ali Çetinkaya’nın emrindeki 172. alayın direnişiyle karşılaştı.

Ayvalık cephesinin önemi :

-Batı Anadolu’da yeni cephelerin ortaya çıkışını sağladı.(Bergama,Soma,Nazilli,Ödemiş ve Salihli cepheleri

-Milli bilinci ve düşmana karşı koyma azmini güçlendirdi

UYARI:Mustafa Kemal Samsun’da fazla kalmamış Havza’ya geçmiştir.Nedenleri :

• Can güvenliği açısından Samsun güvenilir değildir.
• Samsun İngiliz denetiminde ve işgalindedir.
• Bir kıyı kenti olması ve Rum Pontus çetelerinin her türlü saldırısına açık bulunmasıdır.

Soru:Havza Genelgesinin içeriğini ve önemini açıklayınız?

HAVZA GENELGESİ (29 MAYIS 1919 )

Havza’ya gelir gelmez Anadolu’daki askeri ve sivil mülki amirlerine telgraf çeken M. Kemal bu makamlardan bulunduğu istekleri genelgeyle bildirmiştir.Bu Genelgeye Göre :

• Silahların teslim edilmemesi
• Orduların dağıtılmaması
• İşgallerin mitinglerle protesto edilmesi
• İstanbul Hükümetine ve İtilaf devletlerine protesto telgraflarının çekilmesi
• İşgallerin haksızlığının dünyaya duyurulması.
• Her yerde Müdafaa-i Hukuk Derneklerinin kurulması.
• Millete, ülkenin içinde bulunduğu acı durumun ve felaketin boyutlarının anlatılması istenmiştir.

Ö N E M İ :

• Halk uyarılmaya çalışılmış,halkın harekete geçmesi, bilinçlenmesi ve ümitlenmesi sağlanmak istenmiş ve başarılı olunmuştur.
• Dünyada kamuoyu baskısı oluşturulması hedeflenmiştir.
• Havza’da başlayan Protesto mitingi İstanbul dahil ülkenin diğer yerlerine yayılmıştır.
• İstanbul’a protesto telgrafları çekilmiştir.

UYARI: Bu gelişmelerden sonra Mustafa Kemal İstanbul’ a çağrılmış ancak o buna uymamıştır.

Soru:Amasya Genelgesinin içeriğini ve önemini açıklayınız?

AMASYA GENELGESİ (22 HAZİRAN 1919 )

Havza’dan Amasya’ya geçen Mustafa Kemal sağduyu sahibi komutanlarla toplantı yaparak alınan kararlar genelge şeklinde yayınlanır.

Genelgeye İmza Atan Yetkililer Kimlerdir :

• Rauf Orbay
• Refet Bele Bu Komutanların İmza atmalarıyla genelgenin daha etkili olması amaçlanmıştır.
• Ali Fuat Cebesoy
• Kazım Karabekir

GENELGE KARALARI:

1. Vatanın bütünlüğü ve ulusun bağımsızlığı tehlikededir.
   • Kurtuluş Savaşının gerekçesi ilk kez belirtilmiştir.
   • Halka, içinde bulunduğu durum belirtilmiştir.

2) İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir.Bu durum milletimizi yok olmuş gibi göstermektedir.

• İlk kez İstanbul Hükümetinin sorumluluğunu yerine getiremediği ilan edilmiştir.

3) Ulusu bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.

• Kurtuluş savaşının yöntemi ve amacı ilk kez belirtilmiştir.
• Üstü kapalıda olsa ilk kez ulusal egemenlik düşüncesinden bahsedilmiştir.
• Yeni bir devlete doğru gidildiğinin ilk işaretleri verilmiştir.
• Tek kurtuluşun halkın çalışmaları olduğu belirtilmiştir.

4) Milletimizin haklarını dünyaya duyurmak için her türlü etki denetimden uzak milli bir kurul oluşturulmalıdır.

• İlk defa milli bir kurulun oluşturulmasına karar verilmiştir.
• Ulusal irade gündeme getirilmiştir.

5) Anadolu’nun her yönden güvenli yeri olan Sivas’ta ulusal bir kongre toplanmalıdır.

6) Delegelerin seçimini Reddi İlhak Cemiyeti,Müdafai Hukuk Cemiyetleri ve Belediyeler yapacak, bu durum milli bir sır olarak kalacaktır.

7) Mevcut askeri ve sivil örgütler dağıtılmayacak ve devredilmeyecektir.

8) Doğu illeri adına 10 temmuz’da Erzurum’ da bir kongre toplanacaktır.O güne kadar diğer illerin delegeleri de Sivas’ a ulaşabilirlerse,Erzurum Delegeleri de Sivas’ ta yapılacak genel Kongreye katılmak üzere yola çıkacaktır.

• Erzurum ve Sivas Kongrelerinin toplanması kararlaştırılmıştır

AMASYA GENELGESİNİN ÖNEMİ:

• Kurtuluş Savaşının ihtilal( mücadele ) safhası başlamıştır.
• Kurtuluş Savaşının amacı, gerekçesi ve yöntemi ilk kez belirtilmiştir
• İl kez Ulusal Egemenlik fikrinden bahsedilmiştir.
• İlk kez İstanbul’ un Anadolu’ hakim değil bağlı olduğu belirtilmiştir
• Erzurum ve Sivas Kongrelerinin toplanması karalaştırılmıştır.
• Kongrenin Erzurum’da toplanma nedenlerinden biride 15. Kolordunun burada halen görevine devam ediyor olmasıdır.

SONUÇLARI :

• Mustafa Kemal’ in görevinden alınmasına yönelik çalışmalar başlatıldı.
• M. Kemal 7-8 Temmuz 1919 ‘ da askeri görev ve yetkilerinden vazgeçerek istifa etti.Böylece halka, Anadolu’daki sivil,
• askeri yönetime güvendiğini kanıtladı.
• ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ – 7 AĞUSTOS 1919 ) :
• Anadolu’da Milli birliğin kurulması yönünde atılan ikinci adımdır.
• Mondros Ateşkes Antlaşmasının 24. maddesi Doğu Anadolu ile ilgiliydi.Doğu Anadolu’ da altı ilde (Van, Bitlis,Diyarbakır,Erzurum,Harput (Elazığ ) ve Sivas ) karışıklar çıkarsa bu yerler işgal edilebilecekti.Amacı Doğu Anadolu’ da Ermenilere yurt sağlamaktı.
• Doğu Anadolu illerinin haklarının savunulması için Doğ Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.Cemiyetin yaptığı en önemli iş Erzurum Kongresinin toplanmasını sağlamasıdır.
• Toplantının ilk günü Mustafa Kemal Kongre başkanlığına seçilir.
• Mustafa Kemal kongreye Erzurum Delegesi olarak katılır.

Kongrenin Toplanmasındaki Amaçlar :

• Bölgenin sorunlarını görüşmek
• Bölgedeki güçleri birleştirmek
• Mücadelenin yöntem ve hedeflerini belirlemek
• Ermeni Devletinin kurulmasını engellemek.

Kongrede Alınan Kararlar :

1. Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.
2. İstanbul Hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa,geçici kaydıyla bir hükümet kurulacaktır.Bu hükümetin üyeleri mili kongre tarafından seçilecek, kongre toplanmamış ise seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.

.İlk kez geçici hükümet fikri ortaya atılmıştır.

.Bölgesel bir temsil heyeti seçilmiştir.

.İstanbul Hükümetine alternatif yönetim düşüncesi oluşmaktadır.

3. Manda ve Himaye kabul edilemez.
4. Ulusal Güçleri(Kuvai Milliyeyi) etkin , ulusal iradeyi egemen kılmak esastır.
5. Milli Meclisin ( Osmanlı Mebusan Meclisi ) toplanmasına ve hükümetin yaptığı işlerin meclisce kontrol edilmesine çalışılacaktır. (Meclisin, İstanbul hükümetini denetim altına alması hedeflenmiştir.

Sonuç ve Önemi :

• Toplanış şekli yönünden bölgesel,aldığı kararlar açısından ulusal bir kongredir.
• Vatanın bir bütün olduğu ve asla parçalanamayacağı ilk kez burada bildirildi.
• Kongrenin aldığı kararlardan 1. madde Misak-ı Milli’ dede yer aldı.
• Ulusal Egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine ilk kez burada karar verildi.
• Sivas Kongresine ışık tutmuştur.Doğu Anadoludaki tüm yararlı cemiyetler Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin çatısı altında(bölgesel) birleştirildi. Ve Doğu Anadolu’da birlik ve berberlik sağlandı.
• İlk kez ;
  • Yeni bir devletin kurulması düşüncesi
  • Manda ve himaye fikrinin reddi
  • Yabancı azınlıklara ayrıcalıklar verilmemesi fikri kabul edilmiştir.
    • Kongrede alınan kararları uygulamak amacıyla 9 kişilik Temsil Kurulu (bölgesel nitelikli ) oluşturuldu.Başkanlığına Mustafa Kemal getirildi.

İstanbul Hükümetinin ve İşgal Güçlerinin Kongreye Tepkisi :

İstanbul Hükümetinin Tepkisi :

• Kongrenin tabandan geldiğini göremediler
• Kongreyi sadece birkaç subayın işi sandılar.Bunları dağıtırsa başkaldırının sona ereceğini sandılar.
• Bir bildiri yayınlayarak kongreye katılanları tutuklanmasını istedi ise de bu emrini yerine getirecek makam bulamadılar.

İşgal Güçlerinin Tepkileri :

• Kongreyi kısa ömürlü ve cılız bir başkaldırı hareketi olarak değerlendirdiler ve fazla önemsemediler.

BU SIRADA BATI ANADOLUDAKİ DERNEKLER BİRLEŞME YOLUNA GİTTİLER :

BALIKESİR (26-30 temmuz 1919 ) ve ALAŞEHİR (15-25 ağustos 1919 ) KONGRELERİ :

• Bu Kongreler Yunan işgaline tepki olarak düzenlenmiştir.
• Amacı işgalleri durdurmaktır.
• Silahlı mücadele kararı alınmıştır.
• Bu kongrelerle Batı Cephesi açılmıştır.
• Amasya genelgesi kararları kabul edilmiştir.
• Toplanış ve aldığı kararlar bakımından bölgeseldir.

SİVAS KONGRESİ (4-11 EYLÜL 1919 ) :

Amasya Genelgesinde alınan karar gereğince ülkenin her tarafından gelen delegelerin katılımıyla oluşan milli bir kongredir.

Kongreyi Engellemek Amacıyla İstanbul Hükümetince Alınan Engeller Şunlardır:

• İşgal güçleri kongre toplandığı takdirde Sivas’ın işgal edileceğini bildirdiler.
• Elazığ Valisi Ali Galip kongreyi basmak, M.Kemal ve arkadaşlarını tutuklamak üzere görevlendirildiler.Mustafa Kemal’in zamanında aldığı önlemlerle bu girişimler boşa çıkartıldı.
• M.Kemal ilk gün bazı delegelerin engellemelerine rağmen gizli oylama sonucu başkanlığa seçildi.

Kongrede Alınan Kararlar Şunlardır :

• Erzurum Kongresi kararları birkaç değişiklik dışında aynen kabul edildi.
• Anadolu ve Rumeli’de ortaya çıkan tüm cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti “ adı altında birleştirildi.( Kurtuluş savaşı tek merkezden yönetilmeye başlanmıştır).
• Manda ve himaye kesin olarak reddedilmiştir.
• Erzurum Kongresinde alınan” Temsil Kurulu , Doğu Anadolu’ nun bütününü temsil eder” kararının yerine Temsil Kurulu Yurdun bütününü temsil eder kararı alındı.Üye sayısı On beşe çıkarıldı.
• Ali Fuat Paşa Batı Cephesindeki Kuva-i Milliye Komutanlığına getirilmiştir.(Temsilciler Meclisi , ilk kez yürütme yetkisini kullanmış ve Batı Cephesi merkeze bağlanmıştır.
• Yapılan çalışmaların halka bildirilmesi ve aleyhteki propagandaların yok edilebilmesi için irade-i milliye gazetesi çıkarılmıştır(13 eylül 1919).

Kongrenin Önemi ve Sonuçları :

• Her yönüyle milli ulusal bir kongredir(hem toplanış bakımından hem de aldığı kararlar bakımından)

• Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın tek merkezden yönetimi başlamıştır.
• Mustafa Kemal Ulusal hareketin lideri olmuştur.
• İhtilal niteliği taşımaktadır(Amasya genelgesi ve Erzurum Kongresindeki gibi ).
• Kongrenin seçtiği Temsilciler Kurulu,TBMM açılıncaya kadar, Anadolu hareketini yönetti.
• Misak-ı Milli’nin esasları belirtilmiş ve yeni Türk Devleti’nin temelleri atılmıştır.
• İhtilalci bir kongredir, hükümet değişikliği olmuştur.
• Milli mücadelenin planı çizilmiş ve milli egemenliğin her şeyin üzerinde olduğu belirtilmiştir.
• Bağımsızlık ve direnme kararı alınmıştır
• İstanbul ile Anadolu’nun bağlantısı kesilmiş ve yetkili kurumun Temsil Kurulu olduğu padişaha komutan ve valilere bildirilmiştir.
• Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etmek zorunda kalmıştır.
• Padişah, Anadolu’da ki bu başkaldırıya ılımlı bakan Ali Rıza Paşa hükümetinin kurulmasını sağlamıştır.

U Y A R I :Bu hükümet değişikliği Temsil Kurulu’ nun, İstanbul Hükümetine karşı ilk siyasal başarısıdır

AMASYA GÖRÜŞMELERİ( 20 – 22 EKİM 1919 ):.

İstanbul Hükümetinin yeni başkanı Ali Rıza Paşa başa geçince Anadolu’da ılımlı bir hava yarattı ve Anadolu ile yeniden iletişim kuruldu.Böylece İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasında görüşmeler yapıldı.

Görüşmeye Katılanlar:

İstanbul Hükümeti Adına :Bahriye Nazırı Salih Paşa

Temsil Heyeti Adına : Mustafa Kemal,Rauf Orbay ve Bekir Sami Bey.

Görüşmelerde Alınan Kararlar Şunlardır:

• Temsil Kurulu’nun onayı alınmadan İtilaf Devletleri ile barış görüşmeleri yapılmayacak ve barış imzalanmayacaktır.
• Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile Temsil Kurulu tanınacaktır.
• Türk ülkesi düşmana terk edilmeyecek,yurdun bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır.
• Mebuslar Meclisi toplanacaktır.
• Milletvekili seçimi serbest ve müdahalesiz yapılacaktır.
• Meclisin İstanbul’da toplanması uygun değildir.
• İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasındaki anlaşmazlıklar son bulacaktır.

Önemi :

• İstanbul Hükümeti Temsil Heyetinin varlığını ve Anadolu İhtilalinin gücünü anlamış ve tanımıştır.
• Halkın Temsil Heyetine olan güveni artmıştır.

Sonucu:Burada alınan kararlardan sadece Mebuslar Meclisi’nin toplanması (ancak İstanbul’da) ve seçimlerin serbest yapılması padişah tarafından kabul edilmiştir bunun dışındakiler reddedilmiştir.

İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasında yapılan gizli protokole göre ise şu kararlar alınmıştır: İzmir’in kurtuluşu için çalışmalar yapılacaktır. İngiliz Muhipleri cemiyetinin çalışmaları engellenecektir. Anadolu’daki hareket engellenmeyecektir

TEMSİL HEYETİNİN ANKARA’YA GELİŞİ ( 27 ARALIK 1919 ) :

Mebusan Meclisinin İstanbul’da toplanması kararından sonra Temsi Heyeti, genel durumu daha yakından izlemek için Ankara’ya geldi.

Bu dönemden itibaren Ankara Kurtuluş Savaşının merkezi oldu.

Ankara’ nın Merkez Seçilmesinin Nedenleri :

• Ankara’nın güvenli olması
• Ulaşım ve haberleşme hizmetlerinin kolayca yapılabilmesi
• Merkezi bir konumda bulunması
• Batı cephesine ve İstanbul’a yakın olması
• Henüz işgal edilmemiş olması

M.Kemal Temsili Heyetin çalışmalarını burada başlatarak 10 ocak 1920’ de “Hakimiyet-i Milliye “ gazetesi çıkarılmaya başlandı.

SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’ NİN TOPLANMASI( 12 OCAK 1920) :

Meclisin açılmasına karar verilmesinden sonra yurdun her tarafında yapılan seçimler sonucu milletvekilleri( mebuslar) seçilmiştir

Mustafa Kemal Erzurum’dan milletvekili seçildi.

M.Kemal Milletvekillerini İstanbul’a gitmeden önce Ankara’ya çağırarak bazı karalar alınmasını sağlamıştır.Buna Göre;

• Mustafa Kemal Meclise başkan seçilecektir ( bu gerçekleşmedi ).
• Mecliste, Müdafaa-i Hukuk grubu kurulacaktı.

U Y A R I :Bu grubu kurmak istemesindeki nedeni, bu grup sayesinde birlikte daha çabuk ve etkin karar alınabilecekti.

• Mustafa Kemal’in hazırladığı Misak-ı Milli kabul edilecektir.

U Y A R I:

1. İstanbul’ giden mebuslar baskılar nedeniyle bunlardan bazılarını gerçekleştiremediler.
2. M.Kemal’in emirleri doğrultusunda mecliste Milli Mücadelenin gayelerini temsil eden ve Misak-ı Milli’ nin ilan edilmesini sağlayan Felah-ı Vatan (Vatanın Kurtuluşu) Grubu oluşturuldu.
3. Bu grubun çalışmaları sonucunda Son Osmanlı Mebusan Meclisi’ nin çalışmaları sonucunda 28 ocak 1920’ de Misak- ı Milli (Milli Yemin ) ilan edilmiştir.

Mustafa Kemal İstanbul’a çağrılmasına rağmen gitmemiştir.Çünki İstanbul işgal altındaydı ve kendisi hakkında tutuklama emri bulunduğu için İstanbul’a gitmemiştir.

S o r u :Mustafa Kemal Meclisin İstanbul’da Toplanmasını neden İstemiyordu?

Çünkü, İstanbul işgal altındaydı, burada toplanacak meclisin millet iradesini yansıtacak kararları almasının mümkün olmayacağını biliyordu.

MİSAK-I MİLLİ KARARLARI ( 28 OCAK 1920 ) :

• Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalandığı esnada Türk askerlerinin elinde bulunan topraklar bir bütündür parçalanamaz.(Erzurum kongresinde alınan kararın aynısı).
• Bu sınırlar dışında kalan Arap topraklarında kararı burada yaşayan halkın vereceği oy ile belirlenecektir.

U Y A R I:Wilson ilkelerine Arap topraklarında halk oylaması istenilmiştir.

• Kars Ardahan ve Batum için gerekirse halk oyuna başvurulabilir.
• Batı Trakya Türklerinin geleceği bölge halkının vereceği oy ile belirlenecektir.
• İstanbul’un ve Marmara Denizi’nin güvenliği sağlandığı takdirde , Boğazların Dünya ticaretine ve ulaşımına açılmasında bizimle birlikte ilgili devletlerin (Karadeniz’ e kıyısı olan devletler ) vereceği kararlar geçerli olacaktır.
• Ülke içersindeki azınlıklara , çevre ülkelerdeki Türk ve Müslüman azınlıklara tanınan haklardan fazla hak tanınamaz.
• Siyasi, sosyal ve ekonomik kalkınmamızı engelleyen ayrıcalıklar( kapitülasyonlar ) hiçbir şekilde kabul edilemez(Tam bağımsızlığımızı simgeleyen en önemli maddelerdendir).
• Sınırlar ve Boğazlarla ilgili hükümler kabul edilirse Osmanlı dış borçları ödenebilir.
• ÖNEMİ VE SONUÇLARI :
• Türk vatanının sınırları çizilmiştir.
• Her alanda tam bağımsızlık hedeflenmiştir.
• Ümmetçilik anlayışından milliyetçilik anlayışına geçişin önemli bir aşamasıdır.
• Misak-ı Milli’ de Milli Egemenlik ile ilgili bir karar alınamamıştır çünkü egemenliğin kaynağı halen padişahtır.
• İtilaf Devletleri ilk defa gelişmelerden tedirgin olmuşlardır.
• Kongrelerde alınan kararlar Osmanlı Mebuslar Meclisi tarafından da kabul edilmiştir.

• Misak-ı Milli nin ilanı, İstanbul’ un İtilaf devletleri tarafından işgal edilmesine neden olmuştur.

İSTANBUL’UN İŞGALİ ( 16 MART 1920 ) :

Misak-ı Millinin ilanından rahatsız olan İtilaf Devletleri baskı yapınca, baskılara dayanamayan Ali Rıza Paşa Hükümeti istifa etmek zorunda kaldı.Yerine Salih Paşa hükümet kurdu.

• Misak-ı Milli’ nin ilan edilmesi üzerine meclisten böyle bir karar beklemeyen İtilaf Devletleri Anadolu’ ya gözdağı vermek için meclisi dağıtarak İstanbul’ u resmen işgal ettiler.
• Bazı Milletvekilleri tutuklanarak Malta adasına sürgün edildi (Rauf Orbay,Edirne Milletvekilleri Şeref ve Faik Beyler)
• Bir çok resmi daire işgal edildi.
• Kaçabilen Milletvekilleri Ankara’ya geldiler.

Soru:Mustafa Kemal İSTANBUL’ un işgalini kimden öğrendi?

Manastırlı Hamdi Efendi adında yurtsever bir telgrafçıdan öğrendi.

İstanbul’un İşgaline Karşı Mustafa Kemal’ in Anadolu’da Aldığı Tedbirler Şunlardır:

• İstanbul İle iletişim hemen kesilecektir
• İstanbul’daki tutuklamalara karşılık , Anadolu’da itilaf devletlerinin subaylarının tutuklanması kararı alındı.
• İstanbul ve Adana’dan Anadolu’ya yapılacak her türlü sevkiyatı önlemek için Geyve ve Ulukışla demir yolları tahrip edilecektir.
• Anadolu’dan İstanbul’a vergi,para ve değerli maden gönderilmesi yasaklandı.
• Anzavur Ayaklanmasını destekleyen Eskişehir ve Afyondaki İngiliz birliklerinin silahları elinden alınacaktır.

Bu Dönemde Görev Yapan İstanbul Hükümetleri Şunlardır:

1. Ali Rıza Paşa Hükümeti Misak-ı Milli’nin ilanından sonra İtilaf Devletlerinin baskılarına dayanamayarak istifa etti

(13 mart 1920 )

2. Salih Paşa Hükümeti Kuruldu. (Salih Paşa kısa bir süre sonra hükümetten çekilmek zorunda kalmıştır)
3. Damat Ferit Paşa Hükümeti kuruldu (5 nisan 19290)

D İ K K A T :

• 13 KASIM 1918- İstanbul’ un FİİLİ İşgali (itilaf donanmalarının İstanbul’a demir atması)
• 16 MART 1920-İstanbul’ un RESMİ işgali (Misakı Mlilliden sonra İstanbul işgal edilmiştir )

D İ K K A T :

• 11 NİSAN 1920’ de Mebuslar Meclisi Padişah Kararı ile kapatıldı.

Bu gelişmeler üzerine M. Kemal, Mücadeleyi padişah adına yürüttüğünü açıklamıştır.

T B M M ‘ nin AÇILMASI (23 NİSAN 1920 ) :

Mustafa Kemal’in 19 mart 1920’de Temsil Kurulu Adına Yayınladığı Genelgede Şunlar Yer Almaktaydı:

• Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir meclis açılacaktır.
• İstanbul’dan gelen Milletvekillerinin hakları saklı tutulacaktır.
• Bunun dışında her sancaktan 15 gün içinde yapılacak seçimlerde her sancaktan gizli oy ile seçilecek 5 milletvekilinin Ankara’ ya gelmeleri gerektiği belirtilmiştir.